Bugün Gürcistan toprakları içerisinde yer alan ve Ardahan’a 15 kilometre uzaklıkta bulunan Ahıska, 1829’a kadar Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı kaldı. Osmanlı-Rus savaşının ardından imzalanan Edirne Antlaşması’yla şehrin kaderi değişti. Ahıska, Çarlık Rusya’sının hakimiyetine girdi. Bu da, Ahıskalı Türklerin yıllar boyu yaşayacağı zulümlerin fitilini ateşledi.
Ahıska, 1. Dünya Savaşı’ndan sonra Sovyetler Birliği sınırları içinde kalan Gürcistan’a bağlandı. 2. Dünya Savaşı’na kadar askere çağrılmayan Ahıska Türkleri, savaş başlayınca Rusya tarafından silah altına alındı. 40 bin civarında insan, Almanlarla savaşmak üzere cepheye gönderildi. Geride kalan kadınlar ve yaşlılar da Ahıska-Borcom demiryolu inşaatında çalıştırıldı. Bu hat, 1944 Ekim’inde tamamlandı. Ahıskalılar, kendilerini vatana hasret bırakacak trenlerin yolunu, kendi elleriyle yapmış oldu.
Ahıska’da yaşayan 86 bin Türk ve Müslüman, 14 Kasım 1944’de dönemin SSCB lideri Stalin’in kararıyla birkaç saat içinde Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’a sürüldü. Trenlere doldurulan Ahıskalı Türklerin tüm eşyaları geride kaldı. Vagonlara üst üste bindirilen Ahıskalıların zorunlu yolculuğu bir aydan fazla sürdü. Gönderildikleri yere vardıklarında, yaklaşık 17 bin Ahıska Türkü, açlık, soğuk ve hastalık nedenleriyle hayatını kaybetti. Hayatta kalanları ise çok ağır şartlarda hayatlarını idame ettirmek durumunda kaldı. Göçün ardından açlık, salgın ve bulaşıcı hastalıklar nedeniyle 30 bin Ahıskalı daha Orta Asya’nın zorunlu göç ettirildikleri yerlerde yaşamını yitirdi.
Bugün 550- 600 bin Ahıska Türkü vatanlarından uzakta hayatlarını sürdürüyor. Ahıskalı Türklerin en çok yaşadıkları ülkelerin başında Türkiye, Kazakistan, Azerbaycan, Rusya, Özbekistan, Kırgızistan, Ukrayna ve ABD geliyor.
SÜRGÜN EDİLİŞİN BELGESELİ VAR
Ahıska Türklerinin vatanlarından sürülüşünün 75. yılında konuşan Dünya Ahıska Türkleri Birliği (DATÜB) Genel Sekreteri Fuat Uçar, dünyanın Ahıska Türklerinin sürgününe kör ve sağır olduğunu belirterek, “Bu bir soykırımdır ve bu bir insanlık suçudur ama dünya duymazdan geliyor. Bir kaç yıldır anma törenlerini çok daha ses getirecek şekilde düzenlememizin nedeni bu acıyı gündemde tutmak. Özellik bu yıl Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde yapmamızın sebebi dünya basınına bu sürgünü duyurmak istemimiz. Biz atıp tutmuyoruz binlerce insanın hayatını kaybettiğinin ve sürgün edildiğinin belgesi var.” diye konuştu.
VATAN HASRETİ ÇEKİYORLAR
Uçar, 60 bin Türkiye, 200 bin Kazakistan, 110 bin Rusya, 90 bin Azerbaycan, 50 bin Kırgızistan, 50 bin Özbekistan, 8 bin Ukrayna, 2 bin 500 Gürcistan, bin 801 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti,16 bin Amerika Birleşik Devletleri’nde olmak üzere 600 bine yakın Ahıskalı Türkün, dünyanın çeşitli yerlerinde vatanlarına hasret olarak yaşadığını söyledi.